مهارت «نه» گفتن به غیرخدا

خلاصه :

 سوال :
به چه چیزهایی «نه» بگوییم  ؟

پاسخ :
انسان باید یک مهارتی یاد بگیرد که در برخی موارد بگوید: «نه».
گاهی اوقات وقتی یک «نه» بگوییم، جرأت گناه کردن پیدا نمی شود .
وقتی خودمان بی‌پرده «نه» گفتن را یاد گرفتیم ، دیگر به دعوت گناه دیگران نمی رویم؛ چون خیلی وقت‌ها دعوت می‌کنند؛ بیا برویم اینجا، بیا این فیلم را ببینیم، این حرف را بزن، می‌گویند: بیا برویم و ما هم می‌رویم. «نه» نمی‌گوییم، آن وقت گرفتار گناه می‌شویم.
بسیاری از افرادی که مبتلا به گناه می‌شوند، می‌گوییم: چرا گناه کردی؟ می‌گوید: روم نشد، خجالت کشیدم و لذا یک جایی نشسته و مثلاً یادش می‌آید نماز نخوانده است. رویش نمی‌شود برود نماز بخواند. یا در یک جلسه‌ای دارد گناه می‌شود، شهامتی که بلند شود برود، ندارد. این مهارت نه گفتن، یکی از کارهای بسیار مهم و لازم است.
یکی از ویژگی های روانی و رفتاری که در ما شکل بگیرد و دوام یابد «داشتن توانایی «نه» گفتن به بدی ها و گناهان است.»
بسیاری از والدین نگران این هستند که چرا فرزند ما نمی تواند در برابر دوستان ناباب و در برابر حرام و گناه عرض اندام کند. در پاسخ باید گفت در شکل یابی اعتقادات، تفکرات، نگرش ها و رفتارهای فرزندان، آنچه که بین پدر و مادر در خانه می گذرد خیلی مهم است.
در طول تاریخ کسانی مانند حضرت یوسف (ع) و ابراهیم (ع) و حربن یزید ریاحی و... ، با یک «نه گفتن» یکی پادشاه مصر، یکی نجات از آتش و دیگری را پیش امام حسین (ع) گرامی کرد و آنها به مراتب بزرگ معنوی و صفات خدایی دست یافتند.
« نه گفتن » یعنی جرأت داشتن ، یعنی برخورد جدی همراه با ادب، دفاع از نظریه و رفتار خود البته بدون توهین به دیگری، نپذیرفتن رفتار یا نظریه فرد متقابل بدون اینکه نظریه ی خود را به او تحمیل کنیم.

«نه گفتن» یک مهارت است، یک تفکر، یک عملکرد و یک سبک زندگی است.

رابطه احساس ارزشمندی و نه گفتن:
بین احساس ارزشمندی و «نه گفتن» ارتباط مستقیم وجود دارد. هرچقدر فرد، احساس خود ارزشمندی مثبت و واقعی تر داشته باشد، خود را تواناتر تلقی می کند و به همان میزان توانایی او را در «نه گفتن» به بدی ها، انحرافات و تحمیل ها محیط، قوی تر می سازد.
به قول دکتر الهی قمشه ای: «هر صبح که از خانه بیرون می آیید با خود بگویید، امروز می خواهم آدم خوبی بشوم، آن وقت همه کائنات آماده اند در این خوبی ها به شما یاری کنند. این که بدانیم فرد ارزشمندی هستیم و خداوند هم با ما همراه است، انگیزه ما را برای «نه گفتن» به بدیها و آری گفتن به خوبی ها چندبرابرخواهد کرد»
اولین عقیده‌ی دینی، «نه» گفتن به غیرخدا (آیاتِ نه گفتن به حرام) :
خیلی مهارت می‌خواهد که یک انسان در جای خود بگوید: من نیستم. نمی‌آیم. البته «نه» گفتن از روی منطق نه، «نه» گفتن لجبازی!
اولین اعتقاد ما این است که می‌گوییم: « لَا إِلَهَ »، «إِلَهَ» یعنی معبود، «اللَّهُ» یعنی خدا. «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» هیچ معبودی جز خدا نه، مجسمه نه، شاه نه، هرکس در هر مقامی هر حرفی بزند که حرفش با حرف خدا مخالف باشد، من به او می‌گویم: نه! «لَا إِلَهَ» نه!
« لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ» (کافرون/2)، آنچه شما می‌پرستید، نه! «فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُم‏» (نساء/140)، در یک جلسه‌ای نشسته ایم که حرف های بی خود می زنند، منکر انجام می دهند، گناه وجود دارد، بلند شویم و برویم.

گفتن «نه» به تقاضای منافقان و گنهکاران:
«لا تَقُمْ فیه‏» (توبه/108) منافقین یک مسجد ساختند، به پیغمبر گفتند: بیا یک نماز جماعت بخوان که مسجد ما افتتاح شود. حضرت فرمود: در آستانه‌ی جنگ تبوک هستم. بروم برگردم، ببینیم وظیفه‌ی ما چیست؟ رفتند و برگشتند، منافقان دوباره گفتند: یا رسول الله، شما بیایید یک نماز بخوانید. آیه نازل شد: «وَ الَّذینَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً» (توبه/107) این مسجد را برای ضرر ساختند. این مسجد غیر از مسجد مدینه است. این مسجد را منافقین ساختند. «لا تَقُمْ فیه‏» در این مسجد نرو! اصلاً مسجد را افتتاح نکن.
«لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى‏ أَوْلِیاء» ، یهود و نصاری را اولیا نگیر!
«لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا» در این مسجد نماز نخوان. اصلاً پایت را در این مسجد نگذار. نه!
«وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَدا» (نور/4) گواهی‌ و شهادتشان را قبول نکن.
«وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ» (مائده/2) کسی که می‌خواهد گناه کند، کمکش نکن. جایی که می دانیم با کمک کردن ما گناهی انجام می شود، کمک نباید کرد.
اینها همه آیه‌ی قرآن است که بیان می کند و به ما درس می دهد که در موقعی که باید نه گفت، آن را فراموش نکنیم.
«لَا تُدْخِلَنَّ فِی مَشُورَتِک‏» (بحارالانوار/ج33/ص602) اگر می‌خواهی مشورت کنی، با فلانی مشورت نکن.
خیلی اوقات به دیگران «نه» نمی گوییم و آن وقت دچار مشکلات می شویم و می خواهیم زمین و زمان را بر هم بزنیم و این درحالی است که باید شهامت «نه» گفتن را از همان ابتدا بلد باشیم.
سعی کنیم این نه گفتن را در جای مناسب خود به کار بگیریم چرا که با این کار جلوی بسیاری از گناهان و فجایع گرفته خواهد شد.

منبع :
بخش قرآن تبیان
برگرفته از : بیانات حجت الاسلام قرائتی و نیز پایگاه اطلاع رسانی پرسمان
(با تلخیص)