اقتصاد مقاومتی و آموزش و پرورش

خلاصه :

موسسه ی فرهنگی آموزشی تزکیه در نشستی با حضور جناب آقای دکتر پیغامی از اساتید دانشگاه و متخصیصین حوزه ی اقتصاد ، موضوع اقتصاد مقاومتی و اتصال آن با موضوع فرهنگ به ویژه در حوزه ی تعلیم و تربیت را مورد بررسی قرار داد . این جلسه که با احساس نیاز در تشریح اقتصاد مقاومتی ، بیشتر در پی توجه به دغدغه های رهبر معظم انقلاب و ایجاد زمینه های تحقق شعار سال 93 رقم خورده بود ، به ارائه ی راه کارهای اقتصادی در فضای پنهان و آشکار آموزش پرداخت . دکتر پیغامی که هم از اعضای شورای عالی فرهنگی کشور هستند و هم از کارشناسان زبده ی مباحث اقتصادی ، به خوبی به جایگاه های مشترک این دو مقوله اشاره کردند .

بحث با طرح حس تعارض و تزاحم بین دو مقوله ی فرهنگ و اقتصاد آغاز شد . حسی که نه تنها در سطح عوام بلکه بعضا در سطح خواص هم وجود دارد و ارتباط اصولی بین این دو را کمرنگ و یا حتی بی رنگ جلوه می دهد . هوشمندی رهبر معظم انقلاب که از سال 80 به بهانه ی شعارهای سال زمینه ی توجه خواص و عوام را ایجاد کردند مثال کاربردی سخنران بود . طرح ضرورت بالا رفتن آمادگی دفاعی با وجود حساسیت دشمن در قالب تهدیدهای اقتصادی و این که ایران اسلامی از همه ی کشورهای جهان بیشتر در معرض انواع تهدیدهاست ، موضوع دیگری بود که با تاکید بیشتری طرح شد تا انگیزه ی توجه به اقتصاد مقاومتی در جامعه را بیشتر کند.

دکتر پیغامی در ادامه به نقد نگاه آموزش پرورش پرداخت و با ارائه ی مستندات درسی در مدارس کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا به این نکته اشاره کرد که وقتی بچه ها در مدرسه با اصطلاحات اقتصادی که اصل زندگی است آشنا نمی شوند ، نمی شود از آن ها توقع نگاه اقتصادی مورد نیاز را در سطح زندگی واقعی داشت .
عدم تغییرات لازم در کتب درسی و توجه به رویکرد نیازهای انقلاب در سطح آموزش و پرورش چالش دیگری بود که مطرح شد . متاسفانه دانش آموزان ایرانی با مباحثی که بعضا از دل جامعه و نیازهای مبرم درآمده آشنا نمی شوند . بحث کارآفرینی که در سال های ابتدایی تحصیلی در آمریکا جایگاه ویژه ای دارد در حوزه ی کتاب های درسی ما نیست . بچه های ما نمی دانند که سرمایه ی انسانی جامعه هستند و مطالبه ای از خودشان ندارند چون سرمایه بودنشان را به آن ها یاد ندادیم !

انواع کار ، بهره وری ، اسراف ، تولید ملی و تولید داخلی از مباحثی است که در آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته جایگاه ویژه ای دارد و طبیعی است که وقتی دانش آموزان با این مفاهیم آشنا نیستند دغدغه های رهبری در حد شعار سال و نهایتا بروز در پلاکارد محدود شده و به حوزه ی عملکردی نزدیک نمی شود .
اقتصاد مقاومتی به معنای مقاوم سازی جامعه یک رکن است و باید در برنامه ی درسی پنهان و آشکار وجود داشته باشد . اگر این نگاه را نداشته باشیم نمی توانیم به موفقیت های فرهنگی هم برسیم . نقطه ی اتصال همین جاست .

دکتر پیغامی در قسمت دیگر بحث با اشاره به انقلاب صنعتی اروپا ومسیر پیشرفت ، خاطر نشان کرد که صد سال قبل از این تحول بزرگ صنعتی ، انقلاب اقتصادی در اروپا اتفاق افتاده . هیچ تحولی در زمینه ی صنعت نمی تواند بدون این پیش نیاز شکال بگیرد . سه دلیل عقلی بودن ، علمی بودن و دینی بودن موضوع اقتصاد مقاومتی ، می تواند مارا مطمئن کند که اقتصاد مقاومتی تنها راه برون رفت از مشکلات متفاوت ، حتی معضلات فرهنگی است . بچه های ما بدون ابزار قوی وارد زندگی می شوند و ما نتوانستیم به سرمایه بودن آن ها تحقق ببخشیم .

دکتر پیغامی به عنوان راه کار، به مساله ی مهم جایگزین کردن مباحث اقتصادی به جای مباحث درسی که اغلب کاربردی در زندگی ندارند اشاره داشت و گوشزد کرد که اگر نگاه عقلی و علمی در غرب ، بیانگر اقتصاد مقاومتی بوده قطعا برای نظام اسلامی ، وجه دینی، اصل مطلب است و این که ما در داشتن سرمایه ی دینی جلوییم ، اما از آن استفاده نمی کنیم ! مثلا اشاره به موارد قرآنی" اقوم بودن" و یا "شجره طبیه و خبیثه " که دارای اصل ثابتی است با شاخ و برگی که همه جا را گرفته ، مورد مثال محکمی است ، اگر به آن توجه کنیم . ایشان این موضوع قرآنی را کاملا به اقتصاد مقاومتی نزدیک کرد و گفت که اگر این نگاه را در آموزش و پرورش و یا حتی حضور موفق تک معلم ها نداشته باشیم رشدی اتفاق نمی افتد و ما نهایتا همین خروجی را داریم که الان هست ! نگاه امروز برای برنامه ی بیست سال بعد جواب می دهد و ما باید برنامه داشتن جدی بگیریم برای این که از دو حال خارج نیست یا در دنیا باید نوکر باشیم و تابع و یا آقایی کنیم و دنیا به ما محتاج باشد که در صورت دوم باید کار کرد .

در قسمت های پایانی این گفتگو ، چند مورد از یازده محور اقتصاد مقاومتی مطرح شده از سوی رهبری نظام اشاره شده و حساسیت مطلب در این موارد با تاکید بیشتری عنوان گشت .
مردمی بودن ، دانش بنیان بودن و برون گرا بودن از ویژگی های مطرح شده بود . دکتر پیغامی معتقد است اگر به دانش بنیان بودن اقتصاد فکر نکنیم در چند سال آینده مدارک کشورمان فقط در داخل مرزها کاربرد داشته و حتی انتظار می رود که بچه ها بیشتر از وضعیت موجود ، طالب مدارک بین المللی مثل یک شرکت چندملیتی موفق باشند تا مدرک بی فایده ی داخل کشور . با نگاه دانش بنیانی می شود نو بدون را باب کرد .

 دکتر پیغامی با اشاره به کشور چین و کشورهای مشابه اضافه کرد که آن ها کارخانه های تولیدی غرب هستند و غرب هرگز سرمایه ی انسانی خودش  را خرج تولیدات دست پایین نمی کند . ما می توانیم دلخوش به وارد کردن مثلا منسوجات باشیم به شرط آن که سرمایه ی انسانی ، صرف کار در نانو و سایر دانش های نو شود . یعنی ما نساجی نانویی داشته باشیم تا بتوانیم حرفی در دنیا بزنیم . البته اگر به جایی برسیم که همه ی تولیدمان داخلی باشید وجه احسن است اما در حال حاضر برای رسیدن به این نگاه باید از دانش بنیان بودن اقتصاد مقاومتی بهره بگیریم .
دکتر پیغامی همچنین به این نکته اشاره داشت که وارد کردن کالاهای استراتژیک خطر بزرگ اقتصادی است . مثلا محصولات کشاروزی نیاید واردات ما باشد چون وابسته می شویم . در کنار این خط قرمز ها اگر از صنایع نوزاد هم حمایت کنیم دیگر کشور پیژامه ای نخواهیم شد . وی اضافه کرد که بچه های ما باید با نگاه بین المللی بزرگ شوند . این که ما سواد تعاملات نداریم اما بچه ها خواه ناخواه در فضاهای مجازی مجبور به تعاملند ایجاد اشکال می کند .

وابسته نبودن به اقتصاد تک محصولی هم مورد اشاره ی ایشان قرار گرفت و گفته شد که رویکرد توجه بیش از حد به نفت ، راه حل برون رفت اقتصادی نیست چون این سرمایه حتی در شرایط ایده آل فروش در دنیا و بدون تحریم ها هم محدود و تمام شدنی است ، چه برسد به فضای حاکم امروزی نسبت به نفت ایران !

ایشان ضمن طرح اصطلاحات کاربردی در اقتصاد موفق دنیا ،کشور را دارای این پتانسیل دانسته و تاکید کرد نقش جماعت فرهنگی برای تربیت نسلی که بتواند چه در حیطه ی تصمیم گیری های کلان ودرست اقتصاد مقاومتی و چه در سطح حضور در عرصه های نوی اقتصادی دانش آموز و سرمایه ی انسانی تربیت کند ، بسیار مشخص است و باید به آن توجه جدی داشت . استناد به این فرمایش حضرت امیر مومنان که فرموده باشند "فرزندان خود را برای زمان خودشان تربیت کنید" از سوی سخنران دلیلی بر مدعای نیاز به تعلیم و تربیت اقتصادی دانسته شد .

دکتر پیغامی در بخش پاسخ به سوالات روی استفاده از جنس ایرانی به عنوان یک ضرورت حرف داشت و با اشاره به این که ما در مسائل سیاسی روح حماسی داریم اما در اقتصاد این روح حماسی نیست که اگر باشد ضرورت موضوع بیشتر مورد پی گیری قرار می گیرد ، توجه به اقتصاد مقاومتی را ملاک پیشرفت کشور عنوان کرد . وی همچنین معتقد بود که برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید از لایه های مردمی و از جمله حوزه های تعلیم و تربیت در جامعه شروع کرد .

موارد مرتبط

اقتصاد مقاومتی باید در برنامه درسی دانش آموزان وجود داشته باشد.(خبرگزاری فارس)