اخبار و رودیدادها
تربیت کودک در سیره نبوی (۱)
خلاصه :
.در خصوص مراحل تربیت و ویژگی‌های هر یک روایت متعددی از رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به دست ما رسیده است. رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مراحل تربیت کودک را به سه دوره هفت ساله تقسیم کرده فرمودند: «الولد سیّد سبع سنین و عبد سبع سنین و وزیر سبع سنین.» هفت سال اول دوران آقایی کودک است، هفت سال دوم دوران اطاعت(از مربیان)است و هفت سال سوم دوران وزارت و همکاری است. (۱) (۲) (۳)
از نظر رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هفت سال اول زندگی فرزند، دوران سیادت و سروری کودک است بدین معنا که کودک در هفت سال آغازین زندگی باید در خانواده آقایی و فرماندهی کند، از این‌رو هر چه می‌خواهد در صورتی که برای او زیانبار نباشد و در توان پدر و مادر باشد، حتی‌المقدور باید تامین گردد. این دوره که دوره خودمداری است، دورانی است که کودک باید آزاد باشد و مسئولیتی متوجه او نشود، از این رو در روایات آمده‌است که هفت سال اول، کودک را برای بازی رها سازید.(۴)(۵)
از نظر ایشان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هفت سال دوم زندگی فرزند، دوره اطاعت و فرمانبرداری است. حالت عبودیت و بندگی کودک نسبت به پدر و مادر نتیجه همان اعتمادی است که در هفت سال آغاز زندگی نسبت به آنها پیدا کرده است. پیدایش این حالت در کودک با عنایت به این که این ایام دوران تعلیم و تربیت اوست فوق‌العاده برای سازندگی او اهمیت دارد.
پس از سپری شدن هفت سال دوم زندگی کودک، دوران وزارت او در خانواده فرا می‌رسد. این مرحله، مرحله شکوفایی فکری و خود مدیری است که در این مرحله عواملی چون مشورت و تبادل افکار می‌تواند در رشد عقلی جوان نقش مؤثری ایفا کند. این دوره ایجاب می‌کند که او همانند وزیر خانواده مورد مشورت قرار گیرد و کارهایی که از او بر می‌آید به وی واگذار گردد تا مسئولیت‌پذیر شود و بدین‌سان مسئولیت خانواده در تعلیم و تربیت کودک به پایان می‌رسد.
ادامه دارد.....
منابع:
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲۱، ص۴۷۶، تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، دارالتراث العربی.
- طبرانی، سلیمان بن احمد، معجم الاوسط، ج۶، ص۱۷۰، تحقیق قسم التحقیق بدار الحرمین، دارالحرمین للطباعه و النشر، ۱۹۹۵.
- طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص۲۲۲، قم، شریف رضی،
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲۱، ص۴۷۳-۴۷۵، تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، دارالتراث العربی
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۹۵، تهران، انتشارات اسلامیه
